اندیشکده SETA ترکیه در یادداشتی به مسألهی مبارزهی نظامی ترکیه با پ ک ک در سال گذشته میلادی پرداخته و آینده تحولات این موضوع را بررسی کرده و نوشت:
ترکیه در سال 2023 عزم خود را برای پایان دادن به فعالیتهای سازمان تروریستی (پ ک ک) و پاکسازی موجودیت آن مانند سالهای گذشته نشان داد. با این حال به نظر نمیرسد تنها با اتخاذ سازوکارهای امنیتی یا اراده نظامی بتوان در مبارزه با تروریستها و تروریسم به موفقیت دست یافت. در این زمینه، پیگیری سیاستهای حساس منطقهای با کشورهای اطراف که پ ک ک در آن حوزه نفوذ به دست آورده است و بازیگران محلی در آنجا، ضروری است. به همین دلیل عراق و سوریه جایگاه مهمی در مبارزه ترکیه با تروریسم دارند.
برخی تحولات عراق در سال گذشته سرنخهایی از مشکلاتی که قرار است ترکیه با آنها در 2024 دست و پنجه نرم کند، به ما میدهد. اولین مورد را میتوان روابط اتحادیه میهنی کردستان و پ ک ک بیان کرد. سقوط هلیکوپتر حامل اعضای PKK/YPG در مارس 2023 در دهوک، در افشای ابعاد روابط اتحادیه میهنی کردستان و پ ک ک بسیار مهم بود. در واقع مشخص شد که اعضای نیروهای ضد تروریسم وابسته به سازمان پ ک ک و شاخه سوری آن یعنی نیروهای دموکراتیک سوریه _ که تحت آموزش ایالات متحده هستند_ با استفاده از تجهیزات و زیرساختهای اتحادیه میهنی کردستان در سلیمانیه آموزشهای خلبانی و فنی میبینند. که این آموزشها با اطلاع و ابتکار سنتکام صورت میپذیرد.
به نظر میرسد، پ ک ک از مبارزات و رقابت قدرت بین حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان و همچنین مبارزات درون خانوادگی بین طالبانیها در داخل اتحادیه میهنی کردستان نهایت استفاده را کرده و از زیرساختها و فرصتهای به دست آمده در اتحادیه میهنی سود برده است. در حالی که ترکیه از یک سو منابع انسانی، لجستیکی و مالی سازمان را با عملیاتهای مستمر هدف قرار میدهد، از سوی دیگر با سیاستهای کشورهای منطقه و بازیگران بینالمللی در منطقه دست و پنجه نرم میکند.
اگرچه ترکیه برای ابراز نارضایتی خود از روابط اتحادیه میهنی کردستان با پ ک ک و نیروهای دموکراتیک سوریه YPG در سوریه اقدامات هشداردهندهای انجام داده است، اما این موضوع بسیار فراتر از بازیگران محلی در سلیمانیه و اربیل است. به عنوان مثال، این واقعیت که دولت مرکزی عراق پ.ک.ک را به عنوان یک سازمان تروریستی به رسمیت نمیشناسد، یکی از حوزههای مهم اختلافی بین دو کشور است. با این حال، استقرار یگانهای گارد مرزی و استقرار آنها در مرزهای عراق با ترکیه و ایران، تلاش برای کنترل مخمور، جایی که پکک فعالیتهای آموزشی و استخدامی خود را در پوشش اردوگاه آوارگان انجام میدهد و همچنین تلاش برای محدود کردن فعالیتهای پکک و گروههای وابسته به آن در سنجار، این تصور را ایجاد میکند که دولت مرکزی عراق دستکم نگرش خود را نسبت به سازمان پ ک ک تغییر داده است، هرچند این گامها آن قدر ملموس نیست ولی میتوان آن را مثبت ارزیابی کرد.
از سوی دیگر، فشار دولت مرکزی عراق بر اتحادیه میهنی کردستان که دست پ ک ک را در سلیمانیه باز گذاشته است، میتواند برای ترکیه گامی خوشحالکننده باشد. اگرچه ترکیه به تماسهای دیپلماتیک خود با اتحادیه میهنی کردستان ادامه میدهد، ولی میتوان پیش بینی کرد که ترکیه اقدامات جدیتر نسبت به سلیمانیه اتخاذ خواهد کرد مگر اینکه اتحادیه میهنی کردستان مسیر و سیاستهای فعلی خود را تغییر دهد.
در سوریه، دیگر کشوری که پ ک ک با حمایتهای کشورهای دیگر حوزه نفوذ و قدرت زیادی کسب کرده، ترکیه منتظر شرایط مناسب برای عملیات زمینی جدید است، ولی بدون اقدام نیز نمانده و بعضا به عملیات خود علیه زیرساخت ها، منابع انسانی و تاسیسات انرژی که منافع مالی جدی برای شاخه سوری پ ک ک به همراه دارد، اقدام میکند. بعد از حمله تقسیم، آنکارا به دنبال مجازات پ ک ک برآمد و عملیاتی را برای مجازات سازمان(پ ک ک) آغاز کرد. در همین راستا زیرساختها و تاسیسات تحت کنترل سازمان پ ک ک اهداف مشروع اعلام شد و تأسیسات انرژی تحت کنترل پ ک ک هدف قرار گرفتند، انتظار میرود این استراتژی در دوره آتی نیز ادامه یابد.
با این حال، تحولاتی که در ماه اوت گذشته در سوریه رخ داد نیز در مقیاسی است که بتواند استراتژی و سیاستهای ضد تروریسم ترکیه را غیر مستقیم تحت تاثیر قرار دهد. برای مثال تنشهایی که مدتی بینPKK/YPG و شورای نظامی دیرالزور پس از بازداشت احمد الهابیل به درگیری تبدیل و حتی با مشارکت سایر قبایل عرب به رقه، حسکه و منبج نیز کشیده شد.
قبایل عرب که خواهان تبدیل شدن به یک بازیگر منطقهای تحت هدایت ایالات متحده آمریکا بودند، به دلایل بسیاری از جمله زور و ارعاب مسلحانه توسط YPG، کنترل درآمدهای نفتی و تسلط پ ک ک بر این درآمدها،شورشهایی را علیه YPG آغاز کردند. بسیاری از گروههای درون بوروکراسی امنیتی ایالات متحده، یافتن یک متحد محلی برای YPG را جایگزینی برای پایان خصومتها میبینند.
از دیگر تحولاتی که در کوتاه مدت ترکیه را بسیار نگران خواهد کرد. اظهارات اخیر کاراییلان مبنی بر تغییر دکترین جنگی پ ک ک است. اخیراً مورات کاراییلان، از رهبران ارشد پکک، اظهار داشت که این سازمان دکترین تاکتیکی خود را تغییر خواهد داد و تاکتیکهای جنگ تونلی و نیروهای کوچک مستقل را اتخاذ خواهد کرد. این سازمان که نمیتواند پاسخ موثری به عملیات هوایی و پهپادی ترکیه ارائه دهد، دو هدف مهم را از تغییر دکترین مبارزه خود دنبال میکند.
پ ک ک قصد دارد در درجه اول از این تونلها به عنوان مراکز فرماندهی جدید و پایگاههای پشتیبانی استفاده کند. از دیگر اهداف پ ک ک، سازماندهی حملات، غافلگیری و حملات هماهنگ با تیمهایی متشکل از گروههای کوچک و مستقل است. این سازمان که میخواهد در عرصههای جدیدی مانند جنگ سایبری جبههای به درگیریهای فعلی اضافه کند، قصد دارد با حداقل منابع انسانی، حداکثر تلفات را وارد کند. بی شک استراتژی ضد تروریسم، سیاست ریشه کن کردن و دیپلماسی اطلاعاتی موثر ترکیه که با بهرهگیری از فناوریهای پیشرفته دنبال میشود، موتور محرکه اتخاذ چنین تصمیمی بوده است.
در سال 2024، تحلیل خوب از پویایی منطقه و آنالیز دقیق از گسترش روشهای مبارزاتی پ ک ک و در مقابل ایجاد مانورهای متقابل مهمترین معیار موفقیت ترکیه در مبارزه با تروریسم خواهد بود.